تعیین ارزش غذایی بوته خشک و سیلوشده گوجه فرنگی و تأثیر آن بر عملکرد گاوهای شیری هلشتاین.

به منظور تعیین ارزش غذایی بوته گوجه فرنگی و اثر آن بر عملکرد گاوشیری، یک آزمایش در دو مرحله طراحی شد. در مرحله اول، بوته های گوجه فرنگی در مهر ماه 1391در پایان فصل برداشت از مزارع گوجه فرنگی دانشگاه فردوسی مشهد جمع آوری شد. بخشی از نمونه های آزمایشی در کیسه های نایلونی در یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تیمار (سطوح 0، 4 و 8 درصد تفاله خشک چغندرقند) و 4 تکرار سیلو شد که پس از 60 روز بازگشایی و مولفه های شیمیایی و تخمیری آنها اندازه گیری گردید. نمونه ای از بوته های جمع آوری شده نیز خشک و خرد شد و برای آزمایشات بعدی آماده گردید. در مرحله دوم از 12 رأس گاو هلشتاین چند شکم زایش با میانگین روزهای شیردهی30 ±80 و تولید شیر 3 ±40 کیلوگرم در روز در قالب یک طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. تیمارهای آزمایشی شامل 16 درصد ماده خشک جیره سیلاژ ذرت (کنترل)، جایگزینی 50 و 100 درصد سیلاژ بوته گوجه فرنگی به جای سیلاژ ذرت بودند. نتایج تجزیه شیمیایی بوته گوجه فرنگی نشان داد که این محصول فرعی دارای 26، 14، 1.5، 40، 28 و 6/19 درصد به ترتیب ماده خشک، پروتئین خام، چربی خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و خاکستر خام بود. نتایج آزمون تولید گاز نشان داد که میزان تولید گاز در 96 ساعت سیلاژ بوته گوجه¬فرنگی به همراه 4 و 8% تفاله خشک چغندر قند، به طور معنی داری بیشتر از بوته خشک آن بود و قابلیت هضم با سیلو کردن و نیز افزایش سطح تفاله خشک چغندر قند افزایش یافت جایگزینی سیلاژ ذرت با سیلاژ بوته گوجه فرنگی بر ماده خشک مصرفی، تولید و ترکیبات شیر تأثیر معنی داری نداشت اما بازده تولید شیر 4 درصد چربی و نیتروژن آمونیاکی شکمبه در گروه شاهد بیشتر بود. در بررسی فراسنجه های خونی، آنزیم های کبدی تحت تأثیر تیمارها قرار نگرفت ولی مقدار کلسترول افزایش یافت به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که این محصول جنبی دارای قابلیت سیلو شدن بوده و غنی سازی آن با موادی چون تفاله خشک چغندرقند سبب بهبود تخمیر و کیفیت سیلاژ آن می شود و نیز می توان از آن به عنوان قسمتی از بخش علوفه ای جیره گاو شیری استفاده نمود.